Resilience Building หนทางรอดของสังคมไทยต่อการสู้ภัยโลกรวน
เพื่อเป็นการรับมือกับผลกระทบจากภาวะโลกรวนและภัยธรรมชาติที่เพิ่มขึ้น เช่น ภัยแล้ง น้ำท่วม ประเทศไทยจึงต้องเร่งสร้างความตระหนักรู้และรับมือในระดับต่างๆ โดยเฉพาะในระดับชุมชน ด้วย Resilience เกมสล็อต แนวคิดหลักสำคัญที่จะนำไปสู่การลดความเสี่ยงจากภัยพิบัติในรูปแบบต่างๆ
คณะกรรมการระหว่างรัฐบาลว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Intergovernmental Panel on Climate Change หรือ IPCC) รายงานว่าประเทศไทยมีแนวโน้มที่จะประสบกับผลกระทบหลายประการเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ หรือโลกรวน ได้แก่:
- ความถี่และความรุนแรงที่เพิ่มขึ้นของเหตุการณ์สภาพอากาศรุนแรง เช่น ฝนตกหนักและน้ำท่วม
- ระดับน้ำทะเลสูงขึ้น ซึ่งอาจนำไปสู่การกัดเซาะชายฝั่งและน้ำท่วม
- การเปลี่ยนแปลงรูปแบบปริมาณน้ำฝน ซึ่งอาจนำไปสู่ความแห้งแล้งในบางพื้นที่และน้ำท่วมในบางพื้นที่
- สร้างความเสียหายต่อระบบนิเวศ รวมทั้งแนวปะการังและป่าชายเลน
- ผลกระทบด้านลบต่อการเกษตรและความมั่นคงทางอาหาร เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิและปริมาณน้ำฝน
- ความเสียหายต่อโครงสร้างพื้นฐาน เช่น ถนนและอาคาร เนื่องจากน้ำท่วมและดินถล่มที่เพิ่มขึ้น
ด้วยเหตุนี้ เพื่อเป็นการรับมือกับผลกระทบจากภาวะโลกรวนและภัยธรรมชาติที่เพิ่มขึ้น เช่น ภัยแล้ง น้ำท่วม ประเทศไทยจึงต้องเร่งสร้างความตระหนักรู้และรับมือในระดับต่างๆ โดยเฉพาะในระดับชุมชน โดยแนวคิดเรื่องของ Resilience เป็นแนวคิดหลักที่สำคัญที่จะนำไปสู่การลดความเสี่ยงจากภัยพิบัติในรูปแบบต่างๆ โดย สำนักงานเพื่อการลดความเสี่ยงจากภัยพิบัติแห่งสหประชาชาติ (United Nations Office for Disaster Risk Reduction (UNISDR) ได้ให้คำจำกัดความของ Resilience ไว้ หมายถึงความสามารถของบุคคล ชุมชน และระบบในการเตรียมพร้อม ต้านทาน และฟื้นตัวจากแรงกระแทกและความเครียด
ในลักษณะที่ช่วยลดผลกระทบเชิงลบและเพิ่มโอกาสเชิงบวก ซึ่งรวมถึงความสามารถในการปรับตัวให้เข้ากับสภาวะที่เปลี่ยนแปลงไป รักษาหรือฟื้นการทำงาน และปรับปรุงความเป็นอยู่ที่ดีโดยรวม
สำนักงานเพื่อการลดความเสี่ยงจากภัยพิบัติแห่งสหประชาชาติ ยังได้ระบุการดำเนินการหลัก 10 ประการที่เมืองต่างๆ สามารถดำเนินการเพื่อสร้างการ การ รู้ รับ ปรับฟื้น ได้แก่:
– การพัฒนากลยุทธ์การประเมินความเสี่ยงและการจัดการที่ครอบคลุม
- สร้างการ การ รู้ รับ ปรับฟื้น ของเมืองสู่การใช้ที่ดินและการวางแผนเชิงพื้นที่
- การลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานที่ยืดหยุ่นและบริการสาธารณะเลย
- สร้างศักยภาพของชุมชนและองค์กรท้องถิ่นในการเตรียมพร้อมรับมือภัยพิบัติ
- ปรับปรุงระบบเตือนภัยล่วงหน้าและการเตรียมพร้อมรับมือเหตุฉุกเฉิน
- เสริมสร้างการจัดการสถาบันและการกำกับดูแลเพื่อสร้างการ รู้ รับ ปรับฟื้น
- การพัฒนาเครื่องมือทางการเงินและเศรษฐกิจเพื่อสนับสนุนการ รู้ รับ ปรับฟื้น
- ส่งเสริมความเป็นหุ้นส่วนและความร่วมมือระหว่างภาคส่วนต่าง ๆ และผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย
- นำ การ รู้ รับ ปรับฟื้น เข้าสู่นโยบาย แผนงาน และโครงการต่างๆ
- ติดตามและประเมินความคืบหน้าและผลกระทบของความพยายามในการสร้างการ รู้ รับ ปรับฟื้น
จากที่กล่าวมาข้างต้น รัฐบาลไทยได้ดำเนินการหลายขั้นตอนเพื่อสร้างความยืดหยุ่นและลดความเสี่ยงจากภัยพิบัติทางธรรมชาติ อาทิ การพัฒนาแผนจัดการภัยพิบัติของประเทศไทย ปี พ.ศ. 2550 ซึ่งนับเป็นกรอบสำหรับการลดความเสี่ยงจากภัยพิบัติและ รัฐบาลยังได้ลงทุนโครงสร้างพื้นฐานและบริการสาธารณะเพื่อเพิ่มความยืดหยุ่นและได้ส่งเสริมการลดความเสี่ยงจากภัยพิบัติในมิติต่างๆอีกด้วย เช่น การกำหนดมาตรฐานการสร้างอาคารของประเทศไทยมีผลบังคับใช้ในปี พ.ศ. 2542 ซึ่งกำหนดให้อาคารและโครงสร้างพื้นฐานใหม่ต้องได้รับการออกแบบและก่อสร้างให้ทนทานต่อภัยธรรมชาติ เช่น แผ่นดินไหวและน้ำท่วม ตลอดจน การสร้างความร่วมมือกับชุมชนและองค์กรในท้องถิ่นเพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการเตรียมพร้อมและตอบสนองต่อภัยพิบัติผ่านกิจกรรมการจัดการความเสี่ยงจากภัยพิบัติโดยชุมชน นอกจากนี้ ประเทศไทยยังเป็นส่วนหนึ่งของข้อตกลงอาเซียนว่าด้วยการจัดการภัยพิบัติและการรับมือเหตุฉุกเฉิน (AADMER) และ Hyogo Framework for Action (HFA) 2005-2015 ซึ่งเป็นความร่วมมือในระดับภูมิภาคในการลดความเสี่ยงจากภัยพิบัติอย่างเป็นระบบ
อนึ่ง ความสัมพันธ์ระหว่างแนวคิดเรื่อง Resilience และข้อตกลงปารีสว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Paris Agreement on Climate Change) ยังมีความเชื่อมโยงกันอย่างใกล้ชิด โดยมุ่งเน้นไปที่การรับมือกับความท้าทายที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและลดความเสี่ยงและผลกระทบจากภัยพิบัติทางธรรมชาติ โดยข้อตกลงปารีสซึ่งประกาศใช้ในปี พ.ศ. 2558 มีเป้าหมายเพื่อรักษาอุณหภูมิโลกให้สูงขึ้นต่ำกว่า 2 องศาเซลเซียส และพยายามจำกัดอุณหภูมิไม่ให้เพิ่มขึ้นที่ 1.5 องศาเซลเซียส ส่วน Resilience มุ่งเน้นไปที่การเพิ่มความสามารถของชุมชน เมือง และประเทศในการต้านทานและฟื้นตัวจากผลกระทบของภัยพิบัติทางธรรมชาติและการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ซึ่งรวมถึงการลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานและบริการที่สามารถทนต่อสภาพอากาศที่รุนแรง การพัฒนาระบบเตือนภัยล่วงหน้า และส่งเสริมการมีส่วนร่วมและการมีส่วนร่วมของชุมชน
อย่างไรก็ดี ทั้งข้อตกลงปารีสและแนวคิด Resilience นับว่ามีความเชื่อมโยงอย่างใกล้ชิดกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของสหประชาชาติ (SDGs) ในหลายประการ เช่น:
-SDG 1: ไม่มีความยากจน การสร้างความยืดหยุ่นสามารถช่วยลดความยากจนโดยการปกป้องชีวิตและความเป็นอยู่ของผู้คนจากผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและแรงกระแทกและความเครียดอื่น ๆ
-SDG 2: ไม่มีผู้อดอยากหิวโหย การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศสามารถมีผลกระทบอย่างมากต่อความมั่นคงทางอาหาร และการสร้างความยืดหยุ่นสามารถช่วยปกป้องระบบอาหารและรับประกันว่าผู้คนจะสามารถเข้าถึงอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการได้
-SDG 3: สุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดี การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพ แต่การสร้างภูมิคุ้มกันสามารถช่วยปกป้องชุมชนจากผลกระทบของสภาพอากาศที่รุนแรงและเหตุการณ์อื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับสภาพอากาศ
-SDG 11: เมืองและชุมชนที่ยั่งยืน การสร้างความยืดหยุ่นในเมืองและชุมชนสามารถช่วยปกป้องผู้คนจากผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและส่งเสริมการพัฒนาที่ยั่งยืน
-SDG 13: การดำเนินการด้านสภาพอากาศ โดยเป้าหมายนี้มีเป้าหมายที่จะดำเนินการอย่างเร่งด่วนและสำคัญเพื่อต่อสู้กับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและผลกระทบ รวมถึงการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก เพิ่มการปรับตัวและความยืดหยุ่น และเสริมสร้างความสามารถของชุมชนในการรับมือกับผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
-SDG 14: ชีวิตใต้น้ำ การสร้างความยืดหยุ่นสามารถช่วยปกป้องชุมชนชายฝั่งและระบบนิเวศจากผลกระทบของการเพิ่มขึ้นของระดับน้ำทะเลและเหตุการณ์ที่เกี่ยวข้องกับสภาพอากาศอื่นๆ
-SDG 15: ชีวิตบนบก การสร้างความยืดหยุ่นสามารถช่วยปกป้องความหลากหลายทางชีวภาพและส่งเสริมการใช้ที่ดินอย่างยั่งยืน ซึ่งสามารถช่วยบรรเทาและปรับตัวให้เข้ากับผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
โดยรวมแล้ว รัฐบาลได้ดำเนินการหลายขั้นตอนเพื่อลดความเสี่ยงจากภัยพิบัติทางธรรมชาติและสร้าง การ รู้ รับ ปรับฟื้นในประเทศไทย แต่ภาระกิจดังกล่าว เป็นกระบวนการที่ซับซ้อนซึ่งเกี่ยวข้องกับผู้มีส่วนได้ส่วนเสียที่หลากหลาย กระบวนการผู้มีส่วนได้ส่วนเสียหลายฝ่าย (Multi-Stakeholders) จึงเป็นเรื่องสำคัญ เป็นวิธีการรวบรวมตัวแทนภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสังคม และชุมชน เพื่อทำงานร่วมกันเพื่อบรรลุเป้าหมายร่วมกันในการสร้างการ รู้ รับ ปรับฟื้น วิธีการนี้รับประกันความครอบคลุม ความโปร่งใส การทำงานร่วมกัน ความสามารถในการปรับตัว และความรับผิดชอบ สามารถช่วยให้แน่ใจว่ามุมมอง ความรู้ และทรัพยากรที่แตกต่างกันได้รับการพิจารณาและส่งเสริมความร่วมมือและความร่วมมือระหว่างผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย
ติดตามข่าวอื่นๆ ที่น่าสนใจได้ที่นี่ : ไวรัลหนุ่มเสื้อขาวโดนหาเรื่อง ที่แท้เป็นอดีตนักร้องดัง
